عفونت واژن در دوران بارداری یکی از مواردی است که موجب نگرانی مادران می‌شود. آیا این عفونت می‌تواند به سلامت جفت آسیبی بزند؟ روش‌های درمان آن به چه صورت است؟ اگر عفونت واژن در دوران بارداری درمان نشود، چه عوارضی در پی خواهد داشت؟ در پاسخ به این سوال، برای رفع نگرانی شما این مقاله را نوشتیم تا به همه ابهامات شما پاسخ دهیم.
آیا عفونت های دوران بارداری طبیعی است؟
عفونت‌های دوران بارداری به همراه ترشحات دوران بارداری در بسیاری از موارد طبیعی و رایج هستند و اغلب ناشی از تغییرات هورمونی و کاهش ایمنی بدن رخ می‌دهند. این عفونت‌ها معمولاً واژینال بوده و در صورت تشخیص و درمان به‌موقع، خطر جدی برای مادر و جنین ایجاد نمی‌کنند. با این حال، برخی از آن‌ها ممکن است در صورت عدم درمان، موجب عوارضی مانند زایمان زودرس یا انتقال عفونت به نوزاد شوند. بنابراین شناخت نوع عفونت و پیگیری درمان با نظر پزشک اهمیت ویژه‌ای دارد.
انواع عفونت واژن در بارداری
انواع عفونت‌های معمول واژن در دوران بارداری شامل موارد زیر می‌شود:
۱. عفونت قارچی واژن
این نوع عفونت توسط قارچی به نام کاندیدا ایجاد می‌شود که در دوران بارداری به دلیل افزایش استروژن و گلیکوژن و تغییر در سیستم ایمنی، شیوع بیشتری دارد. علائم شامل خارش شدید، ترشحات سفید و پنیری شکل، بوی نان یا آبجو، و سوزش در هنگام رابطه جنسی است. درمان معمولاً با داروهای ضدقارچ انجام می‌شود، اما مصرف آن‌ها باید با تجویز پزشک باشد چون ممکن است با دیگر عفونت‌ها اشتباه گرفته شود.
۲. واژینوز باکتریایی
نوعی عفونت باکتریایی در واژن است که با بوی بد ماهی، خارش، سوزش و ترشحات خاکستری رنگ شناخته می‌شود. این عفونت به‌راحتی درمان می‌شود اما در صورت بی‌توجهی می‌تواند باعث زایمان زودرس یا تولد نوزاد با وزن کم شود. تشخیص سریع و درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها در این موارد ضروری است.
۳. عفونت استرپتوکوک
GBS معمولاً بدون علامت است و ممکن است به‌طور طبیعی در واژن یا رکتوم زنان باردار وجود داشته باشد. با اینکه برای مادر معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند هنگام زایمان به نوزاد منتقل شده و در موارد نادری خطرناک باشد. به همین دلیل بین هفته ۳۶ تا ۳۷ بارداری آزمایش تشخیصی انجام می‌شود و در صورت مثبت بودن، درمان با آنتی‌بیوتیک داخل وریدی در زمان زایمان توصیه می‌شود تا از انتقال به نوزاد جلوگیری شود.
عفونت های رحم در بارداری
عفونت‌های رحم و مشاوره در دوران بارداری به این علت، از جمله مشکلاتی هستند که می‌توانند عوارض جدی برای مادر و جنین به دنبال داشته باشند. این عفونت‌ها ممکن است عملکرد جفت را مختل کرده و با ایجاد التهاب، رشد جنین را تحت تأثیر قرار دهند. در برخی موارد، عفونت رحم می‌تواند منجر به زایمان زودرس یا حتی ناهنجاری‌های مادرزادی شود. تشخیص و درمان به‌موقع این نوع عفونت‌ها نقش حیاتی در حفظ سلامت بارداری دارد.
بیشتر عفونت‌های رحمی زمانی اتفاق می‌افتند که باکتری‌ها از واژن به سمت رحم حرکت کرده‌اند. در صورتی که عفونت‌های واژینال درمان نشوند یا پارگی کیسه آب به‌طور طولانی‌مدت ادامه یابد، احتمال انتقال باکتری‌ها به رحم افزایش می‌یابد. همچنین، زایمان‌های طولانی یا دست‌کاری‌های داخلی می‌توانند شرایط را برای نفوذ باکتری‌ها فراهم کنند و خطر نارسایی اندام‌ها یا عوارض شدید را در پی داشته باشند. بنابراین، پیشگیری، مراقبت دقیق پزشکی و درمان سریع، کلید کنترل این نوع عفونت‌ها در دوران بارداری است.
درمان عفونت واژن در دوران بارداری
درمان عفونت واژن در دوران بارداری باید با دقت و زیر نظر پزشک انجام شود تا هم برای مادر ایمن باشد و هم آسیبی به جنین وارد نکند. روش‌های درمان عفونت واژن در بارداری شامل موارد زیر است:
۱. کرم‌های موضعی یا شیاف واژینال:
کرم‌ها و شیاف‌هایی مانند میکونازول، کلوتریمازول و ترکونازول از رایج‌ترین و ایمن‌ترین گزینه‌ها برای درمان عفونت قارچی در دوران بارداری هستند. این داروها معمولاً به مدت ۳ تا ۷ روز استفاده می‌شوند و برای اثربخشی کامل، لازم است دوره درمان به طور کامل طی شود. استفاده از این داروها در بارداری بی‌خطر محسوب می‌شود و اغلب اولین انتخاب پزشکان است.
۲. پرهیز از داروهای خوراکی (مانند فلوکونازول):
داروهای خوراکی مانند دیفلوکان (فلوکونازول) در دوران بارداری توصیه نمی‌شوند، به‌ویژه در دوزهای بالا یا مصرف طولانی‌مدت، چرا که برخی تحقیقات احتمال افزایش خطراتی مانند سقط یا نقص مادرزادی را مطرح کرده‌اند. اگرچه این احتمال اندک است، اما معمولاً مزایای مصرف آن از نظر ایمنی در دوران بارداری با خطرات احتمالی آن قابل مقایسه نیست.
در نهایت، انتخاب روش درمانی باید با مشورت پزشک یا مامای معالج انجام شود تا هم سلامت مادر حفظ شود و هم خطری برای جنین ایجاد نشود.
آیا عفونت جنین بر نوزاد تاثیر می‌گذارد؟
در بیشتر موارد، عفونت‌های قارچی در دوران بارداری تأثیری مستقیم بر جنین نمی‌گذارند و جای نگرانی جدی از این بابت وجود ندارد. به همین دلیل، اگر عفونت بدون علامت باشد، معمولاً نیازی به درمان فوری نیست. اما اگر علائم آزاردهنده مانند خارش و التهاب وجود داشته باشد و عفونت درمان نشود، ممکن است شدت یابد و حتی باعث آسیب به پوست ناحیه شود که خود می‌تواند زمینه‌ساز عفونت‌های ثانویه شود. در موارد نادر، این وضعیت می‌تواند بر سلامت عمومی مادر تأثیر بگذارد، اما همچنان تأثیر مستقیم و جدی بر جنین بسیار نادر است.
روش های جلوگیری از عفونت واژن
روش های جلوگیری از عفونت واژن برای جلوگیری از دیگر احتمالات بسیار مهم است.
- رعایت بهداشت ناحیه تناسلی و شست‌وشو با آب ولرم (بدون صابون‌های قوی یا معطر)
- خشک کردن کامل ناحیه واژن پس از شست‌وشو
- استفاده از لباس زیر نخی و گشاد، و پرهیز از لباس‌های تنگ و پلاستیکی
- تعویض مرتب لباس زیر به‌ویژه در روزهای گرم یا پس از تعریق
- اجتناب از استفاده از اسپری‌ها، پودرها یا ژل‌های معطر در ناحیه تناسلی
- پرهیز از دوش واژینال که تعادل باکتری‌های مفید را بر هم می‌زند
- رعایت بهداشت در دوران قاعدگی و تعویض منظم نوار بهداشتی
- اجتناب از رابطه جنسی محافظت‌نشده با شریک‌های جنسی متعدد
- شستن دست‌ها قبل و بعد از تماس با ناحیه تناسلی
- مصرف ماست پروبیوتیک یا مکمل‌های پروبیوتیک (با مشورت پزشک) برای تقویت باکتری‌های مفید واژن
در نهایت بدانید
درمان به‌موقع عفونت واژن در دوران بارداری نقش مهمی در پیشگیری از عوارض احتمالی برای مادر و جنین دارد. هرگونه بی‌توجهی به علائم یا مصرف خودسرانه دارو ممکن است سلامت بارداری را به خطر بیندازد. به همین دلیل، در صورت مشاهده هرگونه تغییر در ترشحات یا احساس ناراحتی، بهتر است بدون تأخیر با پزشک مشورت کنید تا با تشخیص دقیق و درمان ایمن، دوران بارداری را با آرامش و اطمینان سپری کنید.
